Ο μητρικός θηλασμός είναι μία φυσική ικανότητα και αναφαίρετο δικαίωμα κάθε γυναίκας. Κάθε γυναίκα είναι ικανή να θηλάσει το μωρό της και να παράγει γάλα. Ο αποκλειστικός θηλασμός συστήνεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως ο ιδανικός και απαραίτητος τρόπος σίτισης για τους πρώτους 6 μήνες της ζωής. Το αίσθημα της ικανοποίησης, όταν το μωρό μπαίνει στο στήθος της μητέρας, φαίνεται από τον τρόπο που κοιτά η ίδια η μητέρα το μωρό της. Είναι μια διαδικασία Προσφοράς και Ζήτησης μεταξύ αυτής της δυάδας.
Σήμερα, όλες οι γυναίκες γνωρίζουν για τα πλεονεκτήματα του θηλασμού και φαίνεται ότι ένα από τα βασικά άγχη της νέας μαμάς είναι αν θα θηλάσει και για πόσο. Η επιτυχής, ωστόσο, εδραίωση και εγκατάσταση του μητρικού θηλασμού δεν είναι πάντα εύκολη υπόθεση. Ο μητρικός θηλασμός, τις πρώτες ημέρες αλλά και κατά την πάροδο του χρόνου, είναι δύσκολος. Χρειάζεται υπομονή και επιμονή. Όσα μαθήματα και αν παρακολουθήσει μια γυναίκα στην περίοδο της εγκυμοσύνης για τον θηλασμό, όσες πληροφορίες και αν λάβει, μόνο όταν θα έρθει η ώρα να θηλάσει, θα καταλάβει πραγματικά όλα όσα λέγονται για τον θηλασμό. Κάθε γυναίκα το βιώνει διαφορετικά. Τα συναισθήματα ποικίλουν ημέρα με την ημέρα, και σε αυτό παίζουν σημαντικό ρόλο οι ορμόνες (βρίσκονται σε υψηλό επίπεδο, ακόμα και μετά τον τοκετό).
Ειδικά τις πρώτες ημέρες, υπάρχουν συχνές αιτίες που μπορεί να κάνουν τις νέες μαμάδες να αποθηλάσουν. Ο πόνος κατά τη διάρκεια του θηλασμού, οι πληγωμένες θηλές και το βαρύ από το γάλα στήθος, ιατρικές επιπλοκές αλλά και η ανάγκη των γυναικών να γυρίσουν στην εργασία τους νωρίς αποτελούν συχνό φαινόμενο και προβληματίζουν έντονα τις θηλάζουσες μητέρες. Η προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν αυτά τα προβλήματα σε συνδυασμό με τα ξενύχτια και τη φροντίδα του νεογνού τις κάνουν να αποθαρρύνονται και να αποθηλάζουν. Αυτό γεμίζει τις νέες μητέρες με τύψεις κάνοντας τες να νιώθουν μειονεκτικά και ότι δε προσφέρουν το καλύτερο για το μωρό τους.
Δεν είναι έτσι, όμως. Κατά τη διάρκεια και μετά την εγκυμοσύνη, οι γυναίκες βιώνουν μετατοπίσεις ορμονών όπως η προγεστερόνη και τα οιστρογόνα που βοηθούν το σώμα τους να παράγει γάλα. Αλλά αυτές οι ορμονικές αλλαγές μπορεί να αλλάξουν τη χημεία του εγκεφάλου, σε ορισμένες περιπτώσεις αυξάνοντας τον κίνδυνο των γυναικών για ανάπτυξη κατάθλιψης και άγχους. Ακόμα και αν οι γυναίκες δεν αναπτύξουν επιπλοκές ψυχικής υγείας, αυτές οι ορμονικές διακυμάνσεις επηρεάζουν πόσο έντονα οι γυναίκες νιώθουν και αντιδρούν στις πρώιμες εμπειρίες της μητρότητας και κάτι μικρό μπορεί να αποκτήσει μεγάλη σημασία. Εν τω μεταξύ, οι προκλήσεις της ψυχικής υγείας μπορούν να συμβάλουν στη μείωση της προσφοράς γάλακτος, έτσι ώστε για πολλές νεαρές μητέρες η κατάθλιψη το άγχος και ο θηλασμός να δένονται μαζί σε ένα κόμπο. Στις μέρες μας, η μαία και ο γυναικολόγος που παρακολουθούν την γυναίκα σε όλη την περίοδο της εγκυμοσύνης, βρίσκονται δίπλα της, αρωγοί και υποστηριχτές. Δεν θα πρέπει να διστάζουν οι θηλάζουσες μητέρες να μιλάνε, να συζητάνε και να ζητούν βοήθεια, προκειμένου να λυθούν τυχόν απορίες και προβληματισμοί για να αποφεύγονται τέτοιου είδους περιστατικά. Εάν για κάποιον λόγο δεν υπάρχει υποστήριξη από μαία ή γυναικολόγο, υπάρχουν ειδικές γραμμές υποστήριξης για τις θηλάζουσες μητέρες. Όλα λύνονται με τη συζήτηση και εντός λογικών ορίων.
Εξίσου σημαντικό ρόλο για τις θηλάζουσες μητέρες, είναι και το περιβάλλον στο οποίο ζει. Ακούμε πολλές φορές το περιβάλλον της θηλάζουσας να λένε, τις πρώτες κρίσιμες ημέρες μετά τον τοκετό, φράσεις όπως «δεν έχεις γάλα», «πεινάει και για αυτό κλαίει, άρα δεν του φτάνει το γάλα που έχεις» ή «δώσε του ξένο για να κοιμηθείς το βράδυ». Δυστυχώς, όλες αυτές οι φράσεις αποθαρρύνουν τη θηλάζουσα μητέρα, την κάνουν να αγχώνεται για το αν το νεογνό της θηλάζει και τρέφεται επαρκώς, της δημιουργούν αμφιβολίες και εν τέλει την ωθούν στο να αποθηλάσει.
Από την άλλη πλευρά υπάρχουν και περιπτώσεις που ο μητρικός θηλασμός, όταν γίνεται κατ΄αναγκασμό, δημιουργεί αρνητικά συναισθήματα και είναι για τις μητέρες μια επίπονη εμπειρία. Πολλές γυναίκες επιλέγουν να μην θηλάσουν το μωρό τους για δικούς τους προσωπικούς λόγους, αλλά το περιβάλλον και πάλι επεμβαίνει και πιέζει την μητέρα να επιλέξει τον θηλασμό. Ακόμα και οι επαγγελματίες υγείας, η μαία ή ο γυναικολόγος μπορεί να πιέσουν την γυναίκα για να θηλάσει. Δεν θα πρέπει να συμβαίνει κάτι τέτοιο σε καμία περίπτωση, καθώς ο μητρικός θηλασμός, ως μια φυσιολογική λειτουργία του ανθρώπου, θα πρέπει να είναι για κάθε μητέρα μια όμορφη ξεχωριστή εμπειρία και όχι καταπίεση. Όλοι θα πρέπει να είναι πιο εναλλακτικοί και να σέβονται την απόφαση της κάθε γυναίκας.
Μην διστάσετε να ενημερωθείτε, παρακολουθώντας μαθήματα προετοιμασίας για την γονεϊκότητα. Κάντε ερωτήσεις και να μάθετε για τον μητρικό θηλασμό. Μην ντραπείτε να ζητήσετε βοήθεια και να συζητήσετε με την μαία ή την γυναικολόγο σας για θέματα που σας προβληματίζουν – τίποτα δεν είναι αυτονόητο! Επιλέξτε να ενημερωθείτε από επαγγελματίες σχετικούς με τον μητρικό θηλασμό και όχι από το internet και τα blogs μαμάδων.
Πάνω από όλα όμως, πρέπει να καταλάβουμε ότι η θηλάζουσα ενοχή μαζί με τις προκλήσεις της μητρότητας μπορεί να είναι ένας ολέθριος συνδυασμός που θα αποδυναμώσει τη νέα μητέρα και θα την κάνει αδίκως να αμφισβητεί τον τόσο σημαντικό ρόλο της. Δε πρέπει να κάνουμε τις γυναίκες να αισθάνονται υπερβολική πίεση και ντροπή. Να δοθεί στις γυναίκες η υποστήριξη που χρειάζονται για να επιτύχουν τους προσωπικούς τους στόχους θηλασμού όποιοι και αν είναι, και να θυμόμαστε ότι η ψυχική υγεία των γυναικών πρέπει να αποτελεί μέρος της συζήτησης.
Κατερίνα Ζαρίμη, μαία