Πρωινή αδιαθεσία περιγράφεται ως η ναυτία και ο εμετός που προκαλείται σε περίπου 3 στις 4 έγκυες γυναίκες κατά το πρώτο τρίμηνο. Το “πρωινό” μέρος αυτού του συμπτώματος εγκυμοσύνης, είναι αρκετά λανθασμένο, διότι μπορεί πραγματικά να συμβεί σε οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας ή της νύχτας.
Η πρωινή αδιαθεσία συνήθως ξεκινά περί την 6η εβδομάδα της εγκυμοσύνης. Δεν είναι περίεργο ότι είναι ένα από τα πρώτα ενδεικτικά σημάδια της αρχόμενης κύησης – αυτό συμβαίνει εξαιτίας της ορμόνης Β- χοριακής που αυξάνεται αρκετά τις πρώτες εβδομάδες και υποδηλώνει την ύπαρξη κύησης. Σε μερικές έγκυες η ναυτία αρχίζει μεταξύ 7ης και 9ης εβδομάδας, αλλά ευτυχώς αυτό το όχι και τόσο… διασκεδαστικό σύμπτωμα εγκυμοσύνης συνήθως εξαφανίζεται στην αρχή του δεύτερου τριμήνου (13η εβδομάδα). Υπάρχουν βέβαια και ορισμένες περιπτώσεις εγκύων που συνεχίζουν να εμφανίζουν συμπτώματα πρωινής αδιαθεσίας στο δεύτερο ή ακόμη και τρίτο τρίμηνο.
Τα τυπικά συμπτώματα της πρωινής αδιαθεσίας περιλαμβάνουν:
- Αίσθημα ναυτίας
- Στομαχικές διαταραχές που εμφανίζονται κυρίως το πρωί, αλλά μπορεί να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας ή της νύχτας
- Έντονη αποστροφή για ορισμένες μυρωδιές και τροφές (που πριν την εγκυμοσύνη δεν σας ενοχλούσαν)
- Ναυτία και παλινδρόμηση που εμφανίζεται μετά το φαγητό
- Ναυτία τόσο έντονη που μπορεί να οδηγήσει σε εμετό
Η πρωινή αδιαθεσία δεν βλάπτει το έμβρυο, αλλά επηρεάζει την ίδια την έγκυο. Βραχυπρόθεσμα, το να μην τρώτε πολύ δεν είναι πρόβλημα. Ακόμη και οι γυναίκες που δυσκολεύονται τόσο πολύ να κρατήσουν το φαγητό τους ώστε χάνουν βάρος κατά το πρώτο τρίμηνο, δεν βλάπτουν τα μωρά τους, αρκεί να αναπληρώσουν το χαμένο βάρος, όπως χρειάζεται, τους επόμενους μήνες. Παρ όλα αυτά και σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να μιλήσετε με το γιατρό ή τη μαία σας, προκειμένου να σας συμβουλέψουν πώς να το διαχειριστείτε.
Αιτίες και παράγοντες που αυξάνουν την εμφάνιση πρωινής αδιαθεσίας
Κανείς δεν ξέρει με βεβαιότητα τι προκαλεί την πρωινή αδιαθεσία. Ο κύριος υπεύθυνος είναι οι ορμόνες της εγκυμοσύνης. Από τη μία, η ορμόνη Β-χοριακή κάνει την κορύφωσή της την ώρα που η πρωινή ναυτία είναι εντονότερη, και από την άλλη τα αυξανόμενα επίπεδα οιστρογόνων και προγεστερόνης στο αίμα χαλαρώνουν τους μύες του πεπτικού συστήματος και καθιστούν την πέψη λιγότερο αποτελεσματική. Η πρωινή αδιαθεσία μπορεί να επηρεάσει οποιαδήποτε έγκυο, κυρίως όμως όσες:
- Έχουν ιστορικό ημικρανιών
- Έχουν ευαίσθητο στομάχι (από πριν την περίοδο της εγκυμοσύνης)
- Είναι έγκυες με περισσότερα από ένα έμβρυο (θα έχουν υψηλότερα επίπεδα hCG)
- Έχουν η πρώτη τους εγκυμοσύνη
- Υπέφεραν από ναυτία και έμετο κατά τη διάρκεια προηγούμενης κύησης
- Η μητέρα ή η αδερφή τους είχαν πρωινή αδιαθεσία στην περίοδο της εγκυμοσύνης τους
Είναι κακό αν δεν έχω πρωινή ναυτία;
Η ναυτία και ο έμετος της εγκυμοσύνης μπορούν, κατά κάποιον τρόπο, να είναι μια άβολη αλλά και καθησυχαστική υπενθύμιση ότι είστε έγκυος. Μην αγχώνεστε εάν δεν έχετε μια περίοδο ταραχής ενώ θα περιμένετε-δεν σημαίνει ότι δεν προχωρά η εγκυμοσύνη. Σχεδόν το 75% των εγκύων γυναικών βιώνουν πρωινή ναυτία. Εάν είστε από αυτές που έχουν ελάχιστη ή καθόλου πρωινή ναυτία, θεωρήστε τον εαυτό σας όχι απλώς έγκυο, αλλά και τυχερό! Θυμηθείτε, επίσης, ότι το να μην έχετε πρωινή ναυτία στην 6η εβδομάδα της εγκυμοσύνης μπορεί να είναι μόνο προσωρινό, η ναυτία και ο έμετος μπορεί να εμφανιστούν ανά πάσα στιγμή κατά τη διάρκεια του δεύτερου ή τρίτου μήνα της εγκυμοσύνης.
Πώς να αποτρέψετε ή να ανακουφίσετε την πρωινή ναυτία
Αν και ο μόνος τρόπος για να απαλλαγείτε από την πρωινή αδιαθεσία της εγκυμοσύνης είναι να της δώσετε λίγο χρόνο, μπορεί να σας βοηθήσουν οι παρακάτω συμβουλές :
- Αποφύγετε τις μυρωδιές που σας προκαλούν ναυτία
- Πάρτε τις βιταμίνες σας μαζί με ένα γεύμα
- Τρώτε τροφές χαμηλές σε λιπαρά και εύπεπτες, όπως κράκερ ή δημητριακά.
- Κρατήστε ένα σνακ δίπλα στο κρεβάτι σας. Η ναυτία είναι πιο πιθανό να εμφανιστεί όταν το στομάχι σας είναι άδειο
- Πίνετε σιγά-σιγά οποιοδήποτε υγρό (ίσως σας βοηθήσει ένα καλαμάκι)
- Επιδιώξτε έξι μίνι γεύματα κατά τη διάρκεια της ημέρας (και όχι τρία μεγάλα)
- Βουρτσίζετε τα δόντια σας μετά από κάθε γεύμα. Ένα στόμα με φρέσκια γεύση μπορεί να αποτρέψει την αδιαθεσία και να μειώσει τον κίνδυνο βλάβης στα δόντια από εμετό
- Δοκιμάστε να μασήσετε μία τσίχλα
- Δοκιμάστε το τζίντζερ (σε μορφή τσαγιού)
Οι καλύτερες τροφές για την πρωινή ναυτία
Μία δίαιτα που είναι πλούσια σε πρωτεΐνες και σύνθετους υδατάνθρακες δεν είναι μόνο καλή για το έμβρυο, αλλά μπορεί επίσης να βοηθήσει να κρατήσει μακριά τη ναυτία. Αποφύγετε λιπαρά και επεξεργασμένα φαγητά, τα οποία είναι δύσκολο να τα χωνέψετε και μπορούν να επιδεινώσουν την πρωινή ναυτία. Μερικές από τις καλύτερες τροφές, όταν έχετε ναυτία και εμετό κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, περιλαμβάνουν:
- Ήπιες, εύπεπτες στερεές τροφές όπως μπανάνες, τοστ, ρύζι, κουλούρια
- Γάλα αμυγδάλου. Ένα ποτήρι κρύο γάλα αμυγδάλου είναι το ιδανικό για να βοηθήσει στην αντιμετώπιση των στομαχικών διαταραχών και στην καταστολή της καούρας
- Σούπες και smoothies. Συχνά είναι πιο εύκολο να πίνετε τις βιταμίνες και τα θρεπτικά συστατικά σας, ειδικά αν το υγρό είναι παγωμένο.
- Ανθρακούχα ποτά και μερικά αφεψήματα από βότανα. Η λήψη αρκετών υγρών είναι πιο σημαντική από το να τρώτε στην αρχή της εγκυμοσύνης. Μπορεί να σας φανούν χρήσιμα ένα ανθρακούχο ποτό ή ορισμένα είδη τσαγιού από βότανα που είναι ασφαλή για την εγκυμοσύνη (ειδικά με λεμόνι ή τζίντζερ), όταν πρόκειται για την ανακούφιση της ναυτίας. Εάν το να πίνετε και να τρώτε ταυτόχρονα καταπονεί το πεπτικό σας σύστημα, πιείτε υγρά μεταξύ των γευμάτων.
- Φρούτα και λαχανικά γεμάτα νερό. Εάν τα υγρά σας προκαλούν μεγαλύτερη ανησυχία, δοκιμάστε να τρώτε στερεά με υψηλή περιεκτικότητα σε νερό. Τα πεπόνια είναι συχνά μια καλή επιλογή.
- Τζίντζερ. Πολυάριθμες μελέτες έχουν δείξει ότι το τζίντζερ πραγματικά μειώνει τη ναυτία και τον έμετο στην εγκυμοσύνη. Μπορεί να διαπιστώσετε ότι ακόμη και η μυρωδιά του φρέσκου τζίντζερ ηρεμεί μια στομαχική διαταραχή. Προμηθευτείτε βασικά προϊόντα που παρασκευάζονται με αληθινό τζίντζερ.
- Εσπεριδοειδή. Πολλές έγκυες βρίσκουν τη μυρωδιά και τη γεύση των λεμονιών και των πορτοκαλιών ανακουφιστική κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
- Καραμέλες μέντας. Το πιπίλισμα καραμέλας με γεύση μέντας βοηθά μερικές φορές στην ανακούφιση από τη ναυτία.
Πρωινή αδιαθεσία εναντίον υπερέμεσης της κύησης
Η υπερέμεση της κύησης είναι μια σοβαρή μορφή αδιαθεσίας που προκαλεί πολλούς εμετούς στην αρχή της εγκυμοσύνης και επηρεάζει περίπου 3 στις 100 έγκυες γυναίκες. Τα συμπτώματα της υπερέμεσης είναι πολύ πιο έντονα και επίμονα από τα συμπτώματα της πρωινής αδιαθεσίας. Μπορεί να περιλαμβάνει έμετο τρεις ή περισσότερες φορές την ημέρα, οδηγώντας σε αφυδάτωση και απώλεια βάρους. Συχνά ξεκινά περίπου την ίδια στιγμή με την απρόσμενη πρωινή ναυτία (περίπου 6 εβδομάδες), αλλά μπορεί να διαρκέσει για όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, σε καθημερινή βάση. Η έγκυος θα πρέπει να απευθυνθεί στο γιατρό της για να λάβει θεραπεία με αντιεμετικά και ηλεκτρολύτες. Σε σοβαρές, περιπτώσεις η νοσηλεία στο μαιευτήριο είναι η προτιμότερη αντιμετώπιση (χορήγηση ενδοφλέβιων ορών).
Κατερίνα Ζαρίμη, μαία