Εμμηνόπαυση είναι η φυσιολογική εξέλιξη κατά την οποία, σταδιακά και σε βάθος ετών, οι ωοθήκες παύουν να λειτουργούν. Στο μεγαλύτερο ποσοστό γυναικών, η εμμηνόπαυση έρχεται στα 45 έως 55 έτη. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις όπου οι ωοθήκες σταματούν να λειτουργούν πριν τα 45 έτη. Αυτές χαρακτηρίζονται από αμηνόρροια και ανεπάρκεια οιστρογόνων.
Περίπου στο 1% των γυναικών η εμμηνόπαυση ξεκινά πριν τα 40 έτη – πρόωρη εμμηνόπαυση – και στο 5% περίπου στα 45 έτη – πρώιμη εμμηνόπαυση. Η διάγνωση πρέπει πάντα να λαμβάνεται υπόψη σε κάθε γυναίκα που παρουσιάζει ιστορικό πρωτοπαθούς ή δευτεροπαθούς αμηνόρροιας ή ολιγομηνόρροιας, αγγειοκινητικών διαταραχών (εξάψεις, εφιδρώσεις) ή άλλων σημείων ανεπάρκειας.
Οι αιτίες για πρόωρη αποτυχία των ωοθηκών είναι άγνωστες. Συχνά ευθύνονται ιδιοπαθή αίτια αλλά μπορεί να οφείλεται σε αυτοάνοσες διαταραχές, γενετικά αίτια, λοιμώξεις, ενζυματικές ανεπάρκειες ή μεταβολικά σύνδρομα. Η προκαλούμενη πρόωρη εμμηνόπαυση θα μπορούσε να οφείλεται σε ιατρικές παρεμβάσεις, όπως χημειοθεραπεία, ή χειρουργικές επεμβάσεις, όπως αφαίρεση ωοθηκών λόγω παθολογίας. Ανεξάρτητα από την αιτία, οι γυναίκες που εμφανίζουν ανεπάρκεια οιστρογόνων σε νεαρή ηλικία πριν από τη φυσική εμμηνόπαυση αναγνωρίζεται πλέον ότι διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο πρόωρης νοσηρότητας και θνησιμότητας.
Υπάρχει ανάγκη να ενημερώσουμε το κοινό σχετικά με την πρόωρη εμμηνόπαυση και τους κινδύνους της και να εκπαιδεύσουμε τις γυναίκες να αναζητούν έγκαιρα ιατρική συμβουλή.
Τι θα με κάνει να υποψιαστώ
Το κύριο σύμπτωμα της πρώιμης εμμηνόπαυσης είναι ότι η περίοδος έρχεται πιο αραιά ή σταματά εντελώς ή το αίμα είναι πολύ λίγο χωρίς κάποιον άλλο λόγο (όπως η εγκυμοσύνη). Ορισμένες γυναίκες μπορεί να εμφανίσουν άλλα τυπικά συμπτώματα εμμηνόπαυσης, όπως:
- εξάψεις
- νυχτερινές εφιδρώσεις
- κολπική ξηρότητα και δυσφορία κατά τη διάρκεια του σεξ
- δυσκολία στον ύπνο
- χαμηλή διάθεση ή άγχος
- μειωμένη σεξουαλική επιθυμία (λίμπιντο)
- προβλήματα με τη μνήμη και τη συγκέντρωση
Πώς γίνεται η διάγνωση
Ένας γιατρός πρέπει να είναι σε θέση να κάνει διάγνωση της πρώιμης εμμηνόπαυσης με βάση τα συμπτώματά σας, το οικογενειακό ιστορικό και τις εξετάσεις αίματος για να ελέγξετε τα επίπεδα των ορμονών σας, καθώς και με υπέρηχο. Επίσης, σε μία γυναίκα κάτω των 40 ετών πρέπει οπωσδήποτε να γίνουν εξετάσεις για αναζήτηση της αιτίας της πρόωρης εμμηνόπαυσης.
Ποιοι είναι οι κίνδυνοι
Τα οιστρογόνα είναι η ασπίδα προστασίας των γυναικών στο καρδιαγγειακό της σύστημα, στα κόκκαλα και στο νευρικό της σύστημα. Η απώλεια οιστρογόνων σε νεαρή ηλικία σχετίζεται με αυξημένους κινδύνους σε:
- Διάφορες νευρολογικές ασθένειες (συμπεριλαμβανομένου αυξημένου κινδύνου άνοιας).
- Σεξουαλική δυσλειτουργία .
- Καρδιολογική ασθένεια.
- Διαταραχές διάθεσης.
- Οστεοπόρωση.
- Υπογονιμότητα.
Θεραπεία
Η κατάσταση της πρόωρης εμμηνόπαυσης δυστυχώς δεν μπορεί να προληφθεί. Το πιο σημαντικό όμως είναι να διαγνωσθεί έγκαιρα κι έτσι η γυναίκα να μπορέσει να συζητήσει και να προετοιμαστεί για το μέλλον της. Ένα σημαντικό σημείο της έγκαιρης διάγνωσης είναι η διατήρηση γονιμότητας – κάτι που σήμερα είναι εφικτό με τη κατάψυξη ωαρίων. Με τη σωστή γυναικολογική εξέταση, τη λήψη ιστορικού και υπέρηχο έσω γεννητικών οργάνων μία γυναικολόγος μπορεί να υποπτευθεί αν μία γυναίκα έχει ρίσκο πρόωρης εμμηνόπαυσης και να τη συμβουλέψει ανάλογα. Η κύρια θεραπεία για την πρώιμη εμμηνόπαυση είναι η ορμονική υποκατάσταση για την κάλυψη των χαμένων ορμονών της. Η θεραπεία αυτή συνιστάται ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ ΒΑΣΙΚΗ μέχρι τουλάχιστον την ηλικία της φυσικής εμμηνόπαυσης (περίπου 51 κατά μέσο όρο).
Η πρόωρη εμμηνόπαυση μπορεί να είναι δύσκολη. Συζητήστε με τη γιατρό σας τυχόν ανησυχίες που έχετε. Πλέον, τα μέσα αντιμετώπισης των συμπτωμάτων είναι πολλά .Η εκμάθηση επιπλέον πληροφοριών για την κατάστασή σας θα σας εφοδιάσει με τις γνώσεις που χρειάζεστε για να λάβετε ενημερωμένες αποφάσεις σχετικά με τη θεραπεία σας.