Η επαφή δέρμα με δέρμα ή αλλιώς skin to skin care αναφέρεται συνήθως ως η πρακτική κατά την οποία ένα νεογνό αφήνεται να στεγνώσει τοποθετώντας το απευθείας στο γυμνό στήθος της μητέρας του αμέσως μετά τη γέννηση. Οι δύο τους καλύπτονται με μια ζεστή κουβέρτα και αφήνονται για τουλάχιστον μία ώρα ή μέχρι και μετά τον πρώτο θηλασμό. Η επαφή δέρμα με δέρμα μπορεί επίσης να λάβει χώρα κάθε φορά που ένα βρέφος χρειάζεται παρηγοριά ή ηρεμία ,βοηθώντας την ενίσχυση του θηλασμού και της παραγωγής γάλακτος της μητέρας. Είναι ζωτικής σημασίας σε μονάδες νεογνών (ΜΕΝΝ), όπου είναι συχνά γνωστή και ως «φροντίδα καγκουρό-kangaroo care». Σε αυτήν την περίπτωση η φροντίδα kangaroo βοηθά τους γονείς να συνδεθούν με τα μωρά τους κατά τη διάρκεια της νοσηλείας τους, υποστηρίζοντάς τα σωματικά και αναπτυξιακά. Αλλά και οι ίδιοι οι γονείς που αποχωρίζονται τα νεογνά τους νιώθουν την ανάγκη να τα αγκαλιάσουν, να συνδεθούν και να περάσουν λίγη ώρα μαζί τους, κάτι που η δέρμα με δέρμα επαφή το προσφέρει ανιδιοτελώς.
Γιατί είναι σημαντική η επαφή δέρμα με δέρμα;
Υπάρχει ένας αυξανόμενος όγκος στοιχείων ότι η επαφή δέρμα με δέρμα μετά τη γέννα βοηθά τα νεογνά και τις μητέρες τους, καθώς:
- ηρεμεί και χαλαρώνει τόσο τη μητέρα όσο και το νεογνό
- ρυθμίζει τον καρδιακό ρυθμό και την αναπνοή του νεογέννητου, βοηθώντας το να προσαρμοστεί καλύτερα στη ζωή εκτός μήτρας
- διεγείρει την πέψη και το ενδιαφέρον για τη διατροφή
- ρυθμίζει τη θερμοκρασία
- επιτρέπει τον αποικισμό του δέρματος του νεογέννητου με τα φιλικά για τη μητέρα βακτήρια, παρέχοντας έτσι προστασία από μολύνσεις
- διεγείρει την απελευθέρωση ορμονών για την υποστήριξη του θηλασμού και της μητρότητας
Η επαφή δέρμα με δέρμα παρέχει επίσης οφέλη για τα πρόωρα νεογνά ή τα νεογνά στη μονάδα νεογνών, καθώς:
- βελτιώνει τον κορεσμό του οξυγόνου
- μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης (στρες), ιδιαίτερα μετά από επώδυνες διαδικασίες
- ενθαρρύνει τη συμπεριφορά πριν από τη σίτιση
- βοηθά στην ανάπτυξη
- μπορεί να μειώσει την παραμονή στο νοσοκομείο
- αυξάνει την παραγωγή του γάλακτος της μητέρας, εάν η μητέρα κάνει άντληση μετά από μια σχετικά μικρή χρονική περίοδο επαφής δέρμα με δέρμα με το βρέφος της
Τι συμβαίνει κατά την επαφή δέρμα με δέρμα;
Όταν μια μητέρα κρατά το μωρό της σε επαφή δέρμα με δέρμα μετά τη γέννηση, προκαλούνται έντονες ενστικτώδεις συμπεριφορές και στους δύο. Η μητέρα θα βιώσει ένα κύμα μητρικών ορμονών και θα αρχίσει να μυρίζει, να χαϊδεύει και να ασχολείται με το μωρό της. Το ένστικτο του νεογνού μετά τη γέννηση θα το ωθήσει να ακολουθήσει μια μοναδική διαδικασία, η οποία, αν αφεθεί αδιάκοπη, θα έχει ως αποτέλεσμα να θηλάσει για πρώτη φορά. Εάν του δοθεί, λοιπόν, η δυνατότητα να εξοικειωθεί με το στήθος της μητέρας του και να αποκτήσει αυτοδέσμευση, είναι πολύ πιθανό να το θυμηθεί σε επόμενα γεύματα κάτι που έχει ως αποτέλεσμα λιγότερα προβλήματα θηλασμού μετέπειτα. Σε αυτήν την πρώτη τους δέρμα με δέρμα επαφή έχουν μελετηθεί και αναλυθεί τα εννέα στάδια (ενστικτώδη) συμπεριφοράς του νεογέννητου. Σε κάθε ένα από αυτά τα στάδια υπάρχει μια ποικιλία δράσεων που μπορεί να επιδείξει το νεογνό. Έχουν βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα σωματικά και ψυχολογικά πλεονεκτήματα.
Τα περισσότερα τελειόμηνα υγιή νεογέννητα θα ακολουθήσουν αυτή τη διαδικασία, με την προϋπόθεση ότι δεν θα πρέπει να διακόπτεται με τίποτα, για παράδειγμα να απομακρυνθεί το νεογνό για να ζυγιστεί. Όλες οι απαιτούμενες διαδικασίες θα πρέπει να γίνονται στην αγκαλιά της μαμάς από το προσωπικό του μαιευτηρίου. Η διακοπή της διαδικασίας πριν το νεογνό ολοκληρώσει αυτήν την ακολουθία ή η προσπάθεια να περάσει βιαστικά τα εννέα στάδια μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα στους επόμενους θηλασμούς. Πρέπει να αναφερθεί ότι, εάν η μητέρα έχει λάβει πολλή αναλγησία κατά τη διάρκεια του τοκετού, το νεογνό μπορεί να νυστάζει και αυτή η διαδικασία μπορεί να διαρκέσει περισσότερο.
Κατερίνα Ζαρίμη, μαία